Spel Expeditie 18 bereidt jongeren voor op hun 18e verjaardag

Wat komt er allemaal op je af als je 18 jaar wordt? Van zorgverzekering tot belastingaangifte, van op jezelf wonen tot pensioen opbouwen. Uit onderzoek van Wijzer in geldzaken blijkt dat meer dan een derde van de jongeren (35%) zich niet goed voorbereid voelt om dit soort zaken te regelen. Om jongeren daarop voor te bereiden, is nu het spel Expeditie 18 gratis beschikbaar voor middelbare scholen en het mbo. Op 10 september werd het spel feestelijk gelanceerd bij mboRijnland in Leiden. Naast minister van Financiën Eelco Heinen was ook Koningin Máxima erbij als erevoorzitter van platform Wijzer in geldzaken.

Expeditie 18 is een spel speciaal voor jongeren vanaf 16 jaar. In teams beantwoorden leerlingen of studenten vragen over rechten, plichten en praktische regelzaken. Het spel bestaat uit 36 tegels over zeven verschillende thema’s zoals geldzaken, wonen, zorg en stemrecht. Studenten spelen het spel met een dobbelsteen en een scorebord. Een spelleider begeleidt het spel en zorgt ervoor dat jongeren met elkaar in gesprek gaan. Zo leren jongeren niet alleen de feiten, maar ook van elkaars ervaringen. 

Juiste kennis en timing is belangrijk

De presentatie van Expeditie 18 viel samen met het 15-jarig jubileum van Koningin Máxima als erevoorzitter van Wijzer in geldzaken. Tijdens het programma kwamen ervarings- deskundigen en experts aan het woord over het belang van financiële educatie en de uitdagingen die jongeren tegenkomen.

Koningin Máxima gaf aan dat als je nu een financiële misstap maakt, de consequenties vaak groter zijn dan vroeger. Daarom is kennis over geldzaken en de juiste timing van informatie bij financiële keuzes zo belangrijk. Met Expeditie 18 kunnen docenten (bijna) achttienjarigen helpen met de nieuwe verplichtingen waarmee zij te maken krijgen.

Verleidingen weerstaan

Barbara Braams, onderzoeker aan de Vrije Universiteit (VU), wees op de kwetsbaarheid van jongeren: “Het brein van jongeren is nog volop in ontwikkeling. Dat maakt het lastig om verleidingen te weerstaan, zoals de knop ‘koop nu, betaal later’. Je ziet dat veel jongeren daardoor in de financiële problemen komen. Daarom moeten we ze niet alleen kennis meegeven, maar ook zorgen dat die verleidingen minder groot zijn.”

Minister van Financiën Eelco Heinen benadrukte het belang van aandacht voor geldzaken: “Van je eerste zakgeld tot je hypotheek: je hele leven draait om geld. Jongeren moeten leren dat elke keuze telt. Als we met Expeditie 18 jongeren beter kunnen voorbereiden, maken we echt verschil.”

Nieuwe inzichten door samen spelen

Het hoogtepunt van de middag was dat studenten Expeditie 18 samen met Koningin Máxima konden spelen. Het spel leverde veel nieuwe inzichten op. Een student merkte op dat hij dankzij Expeditie 18 meer over verzekeringen had geleerd. Een ander realiseerde zich dat er op school vaak weinig aandacht is voor wat je allemaal moet regelen als je 18 wordt: “Je moet geluk hebben dat je ouders het weten, anders is het best pittig om er achter te komen wat je allemaal moet regelen.” Voor sommige studenten was het spel zelfs aanleiding om direct actie te ondernemen. Zo besloot een deelnemer meteen een reisverzekering te regelen.

Beter voorbereid op financiële keuzes

Ook mboRijnland ziet het spel als waardevolle aanvulling. Jacqueline Gorissen, projectleider basisvaardigheden en financiële educatie, legt uit waarom: “Expeditie 18 is een mooie manier om bewustzijn te creëren. Het gaat verder dan informeren; studenten ervaren samen wat er allemaal op hen afkomt. Zo ontwikkelen ze een soort financiële antenne. Ze leren niet alleen risico’s herkennen, maar ook welke mogelijkheden er zijn.”

Volgens Gorissen sluit het spel goed aan bij waar studenten nu mee bezig zijn. “We willen jongeren niet bang maken voor instanties als de Belastingdienst, maar juist laten zien dat je met de juiste kennis kansen hebt en beter voorbereid keuzes kunt maken.”

Meer weten over Expeditie 18?

Docenten kunnen het spel eenvoudig inzetten tijdens een lesuur. Met Expeditie 18 breng je belangrijke onderwerpen zoals zorg, wonen, geldzaken en stemrecht spelenderwijs de klas in en start je waardevolle gesprekken met je leerlingen of studenten. Het spel is oorspronkelijk door ontwerpbureau Muzus ontwikkeld als onderzoeksmethode en is vervolgens uitgewerkt tot educatief spel. Het is uitgebreid getest op scholen en bij jongerenorganisaties en werd enthousiast ontvangen door zowel jongeren als begeleiders.

Het is gratis te bestellen en wordt begin 2026 geleverd.