Zo haal je maximale winst uit jouw geldles: tips van de Docentendag van Geldlessen.nl

‘Mijn brein is nog niet doorontwikkeld, dus ja, ik doe zeker impulsieve aankopen’, zegt een jongen van 12 jaar in een video die docenten te zien kregen tijdens de Docentendag van Geldlessen.nl op 3 juni 2025 in De Nederlandsche Bank (DNB). Ruim honderd vo- en mbo-docenten lachten erom. Maar het is waar, herkenbaar én slaat meteen de spijker op z’n kop. Hoe kan je - als docent - jongeren leren goed met geld om te gaan? Een terugblik op deze dag met tips en ervaringen van de docenten over financiële educatie.

Het is bekend dat tot je 25e je hersenen nog niet volledig ontwikkeld zijn op het vlak van plannen en prioriteren. Jenna Barrett, universitair docent aan Tilburg University, stelde docenten tijdens het openingscollege de vraag: ‘Hoe krijg je jouw studenten dan even enthousiast voor jouw geldles als voor een TikTok-hype?‘. Docenten gingen erover met elkaar in gesprek tijdens de zogenoemde geldgesprekken.

Drie thema’s, drie gesprekken over geld

Bij elk geldgesprek stond één van de volgende drie thema’s centraal: hoe organiseer je financiële educatie op school, hoe sluit je aan bij de financiële leefwereld en beïnvloeding van jongeren, en hoe bereid je jongeren goed voor op de financiële zelfstandigheid die hoort bij 18 jaar worden? Onder begeleiding van een expert en aan de hand van vragenkaarten, wisselden deelnemers meningen en ervaringen uit. Hieronder de uitdagingen en oplossingen van docenten.

Structureel aanbod in plaats van een losse les

Hoe geef je financiële educatie een structurele plek in je lesaanbod? En hoe organiseer je dat? Docenten herkenden elkaars uitdaging: geldlessen concurreren flink met andere belangrijke thema’s in het curriculum, zoals gezondheid of duurzaamheid. Of er op school aandacht wordt besteed aan financiële vaardigheden heeft vaak te maken met de beschikbare tijd en het enthousiasme van een docent. Hoe zorg je dan voor een structureel aanbod, in plaats van een losse les?

Begin bij vakgroepen, onderwijsteams én jongeren

Uit de geldgesprekken komen duidelijke aanknopingspunten naar boven om financiële educatie op school te organiseren. Wat volgens docenten echt werkt is om van onderop in de organisatie te beginnen in plaats van bovenaf. Kijk bijvoorbeeld samen met vakgroepen en onderwijsteams wat er in bestaande lessen al gebeurt rondom financiële educatie en waar je op kunt aansluiten. Denk aan vakken als burgerschap, rekenen of studieloopbaanbegeleiding. En kijk waar jongeren zelf behoefte aan hebben: betrek hen actief in het ontwikkelen van het aanbod. Dat levert je al snel ambassadeurs op. Een docent burgerschap vult aan: ‘Jongeren willen geen regels leren over hoe het hoort. Wél willen ze weten hoe ze verantwoord om kunnen gaan met bijvoorbeeld een fenomeen als dropshipping of achteraf betalen.’

Start met een overtuigend plan

Een andere tip: start met een plan om financiële educatie in het curriculum op te nemen, bepaal welke onderwerpen er aan bod moeten komen en bespaar tijd en energie door slim gebruik te maken van het bestaande lesaanbod. Dat lesmateriaal kan dan steeds verder worden uitgebreid tot een doorlopende leerlijn. Daarvoor is natuurlijk wel draagvlak nodig. Dit kan door gebruik te maken van data waaruit blijkt welk effect geldlessen op jongeren hebben om het management te overtuigen van het belang van het onderwerp. En beleg het eigenaarschap: zo vervliegt de kennis niet, maar blijft het een structureel onderdeel op jouw school.

Meer risico nemen, minder open kaart spelen

Achteraf betalen, online gokken en goedkope webshops, het zijn onderwerpen die je als docent waarschijnlijk regelmatig hoort in de wandelgangen. Jongeren weten vaak niet hoe die bedrijven hen beïnvloeden en wat erachter schuilgaat. In hun (financiële) leefwereld lijken jongeren steeds minder bang om risico’s te nemen, maar praten ze tegelijkertijd weinig over geldzaken. Zo vertelt een docente dat ze een leerling in de klas had die dacht dat zijn telefoonabonnement, beheerd door zijn ouders, gratis was.

Wees oprecht en authentiek

Hoe kun je er als docent voor zorgen dat er toch een goed gesprek op gang komt, zoals over de groepsdruk die speelt bij het halen van lunch buiten de deur of het kopen van dure sneakers? Een greep uit de tips: wees als docent nieuwsgierig, open en oprecht. Deel je eigen ervaringen en stel je zelf ook kwetsbaar op. Zo kom je op gelijke hoogte met de jongeren, wat voor vertrouwen  en een gespreksopening zorgt.

Pluk de vruchten van peer education

En je lesmateriaal? Dat moet net als populaire online content zijn: kort, visueel, sociaal en ervaringsgericht. Jouw geldles wordt namelijk beter onthouden als die les emotie oproept, authentiek is en ruimte biedt voor hun eigen ervaringen. Een gastles is een goede optie. Een docent economie geeft ook aan dat het inzetten van een ervaringsdeskundige goed kan werken. Deze peer education noemen docenten vaak: jongeren leren vaak meer van leeftijdsgenoten of ervaringsdeskundigen dan van een formele (gast)les.

Creëer een veilige omgeving en geef inzicht

Werkvormen als stellingen, ‘over-de-lijn' en het gebruik van bank- en budgetapps slaan volgens de aanwezige docenten goed aan. Hierbij moet je als docent zorgen voor een veilige omgeving: werk in kleine groepjes, maar ook met de mogelijkheid om anoniem te antwoorden. En probeer scherp te houden of je lesvorm nog aanslaat en past bij huidige trends, want die zijn alweer voorbij voordat je het doorhebt.

Grote keuzes dichterbij brengen

Zodra jongeren achttien jaar worden, zijn studiefinanciering, een zorgverzekering en een huurcontract opeens geen ver-van-je-bedonderwerpen meer. Ze horen bij hun financiële zelfstandigheid. Op hun 18e moeten jongeren niet alleen weten wat hun rechten en plichten zijn, maar ook ervaren hoe je belangrijke keuzes maakt, vinden docenten. ‘Laat jongeren zelf een zorgverzekering uitzoeken of een begroting maken in Excel’, tipt een docent. ‘Of laat ze een kasboekje gebruiken.’

Kies je moment en maak het persoonlijk

Financiële lessen hebben meer impact als ze aansluiten bij herkenbare momenten. Timing is dus belangrijk. Bijvoorbeeld op het moment dat jongeren vakantiegeld ontvangen, aan het einde van het schooljaar of net vóór de examens. En werk met de groep toe naar een certificaat: een beloning werkt altijd.

En misschien wel de belangrijkste tip: maak je lessen persoonlijk. Laat jongeren nadenken over hun toekomst, woonwensen of hobby’s, en wat dat eigenlijk kost. Niet om af te schrikken, maar om ze bewust te maken. Zoals een docent het verwoord: ‘Jongeren hoeven niet perfect te kiezen, als ze hun keuze maar kunnen onderbouwen.’

Geldlessen.nl bedankt alle deelnemers voor hun enthousiasme tijdens de Docentendag over financiële educatie. Behoefte aan meer inspiratie over het geven van lessen over geld of het ondersteunen van leerlingen en studenten met geldzorgen? Beluister onze splinternieuwe podcast.

^{Foto's Valerie Kuypers}